پروپوزال سلامت روان دانشجویان (docx) 1 صفحه
دسته بندی : تحقیق
نوع فایل : Word (.docx) ( قابل ویرایش و آماده پرینت )
تعداد صفحات: 1 صفحه
قسمتی از متن Word (.docx) :
چ
دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی
پایان‌نامه کارشناسی ارشد در رشته
روانشناسی بالینی
ارزیابی مدلی برای پیش‌بینی سلامت روان دانشجویان بر اساس ایمان مذهبی، با میانجی‌گری شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل
به کوشش
سارا کامجو
استاد راهنما
دکتر محمدعلی گودرزی
شهریور ماه ۱۳۹۳
تقديم به:
بهترین سنگ صبور، مادرم و بهترین تکیهگاه، پدرم
و او که همواره حضورشان
لبخند را مهمان لحظات زندگیام
نموده است.
برای همه موفقیتهای روزگارم، از بودنشان سپاس‌گزارم.
سپاسگزاری
نهایت سپاس و تشکر خود را به جناب آقای دکتر گودرزی تقدیم می‌نمایم که در این راه به معنای واقعی کلمه، استاد و راهنمای بنده بودند و با نهایت دلسوزی در انجام این پژوهش مرا یاری نمودند.
هرگز لطف بی‌کران این استاد گران‌قدر را از یاد نخواهم برد.
همچنین، از استاد مشاور، جناب آقای دکتر افلاک‌سیر کمال سپاس و تشکر را دارم.
چكيده
ارزیابی مدلی برای پیش‌بینی سلامت روان دانشجویان بر اساس ایمان مذهبی، با میانجی‌گری شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل
به كوشش
سارا کامجو
هدف پژوهش حاضر، طراحی و آزمودن مدل پیش‌بینی سلامت روان دانشجویان بر اساس ایمان مذهبی، با میانجی‌گری شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل میباشد. روش پژوهش، از نوع همبستگی است. جامعه پژوهش، تمامی دانشجویان دانشگاه شیراز می‌باشند که در سال 93-92 مشغول به تحصیل بودند. برای انجام این پژوهش، 240 دانشجو از جامعه‌ی پژوهش به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند و ابزارهای پژوهشی بر روی آنها اجرا شد. ابزارهای پژوهش شامل پرسشنامه‌های سلامت عمومی (GHQ-28)، ایمان مذهبی، شادکامی آکسفورد، دلبستگی کولینز و رید و مقیاس منبع کنترل راتر بود. به منظور ارزیابی متغیرهای اندازهگیری شده در مدل مفهومی مفروض، از رگرسیون چندگانه، روش تحلیل مسیر و مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شد. یافتهها نشان داد ایمان مذهبی و سبک دلبستگی دوسوگرا با سلامت روان در ارتباطند. با وجود این، این تأثیرگذاری در سطح مدل آشکار نگردید. از سوی دیگر، ایمان مذهبی با سبک دلبستگی دوسوگرا همبستگی معکوس داشت. متغیر شادکامی ارتباط معناداری با دو متغیر ایمان مذهبی و سلامت روانی داشت. نتایج نهایی منجر به اصلاح مدل فرضی گردید و در مدل اصلاح شده واسطهگری متغیر شادکامی در رابطه بین ایمان مذهبی و سلامت روانی مورد تأیید قرار گرفت. نتایج نشان داد که ایمان مذهبی از طریق متغیر شادکامی تأثیر بیشتری بر سلامت روانی می‌گذارد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که مؤلفه‌هایی از ایمان که فرد را به سمت شادکامی بیشتر سوق می‌دهند می‌توانند در سلامت روانی فرد مؤثرتر باشند.
واژگان كليدي: سلامت روانی، ایمان مذهبی، شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا، منبع کنترل
فهرست مطالب
عنوان صفحه
فصل اول: مقدمه
1-1-کلیات2
1-2. بیان مسأله3
1-3. ضرورت و اهمیت پژوهش8
1-4. هدف های پژوهش8
1-5. تعریف بنیادی و عملیاتی متغیرها و اصطلاحات علمی9
فصل دوم: مبانی نظری تحقیق
2-1.مقدمه12
2-2. سلامت روانی12
2-2-1. تعریف سلامت روانی12
2-2-2. دیدگاههای مربوط به سلامت روان13
3-2. ایمان مذهبی22
2-3-1. تعریف ایمان22
2-3-2. دیدگاههای مربوط به ایمان و معنویت23
2-4. سلامت روان و ایمان26
2-4-1. نظریات و الگوها26
2-4-2. بررسی اصطلاحات قرآنی پیرامون سلامت روان27
2-4-3. مفهوم سلامت روان در قرآن29
2-4-4. ویژگیهای سلامت روان در قرآن31
2-4-5. ایمان از چه راههایی موجب سلامت روان میشود33
عنوان صفحه
2-5. شادکامی34
2-5-1. تعریف شادکامی34
2-5-2. شادکامی و سلامت34
2-5-3. شادکامی و اعتقادات مذهبی34
2-5-4. سایر عوامل مؤثر بر شادکامی35
2-6. سبکهای دل بستگی38
2-6-1. تعریف دلبستگی38
2-6-2. نظریه دلبستگی بالبی38
2-6-3. طبقهبندی کیفیت دلبستگی نوزاد39
2-6-4. سبکهای دلبستگی در بزرگسالان41
2-7. منبع کنترل43
2-7-1. تعریف منبع کنترل43
2-7-2. منبع کنترل درونی43
2-7-3. منبع کنترل بیرونی44
2-7-4. ویژگیهای افراد با منبع کنترل درونی44
2-7-5. ویژگیهای افراد با منبع کنترل بیرونی45
2-8. پیشینه تحقیق46
2-8-1. سلامت روان و ایمان46
2-8-2. ارتباط سلامت روان با شادکامی، سبکهای دلبستگی و منبع کنترل48
2-8-3. ارتباط ایمان با شادکامی، سبکهای دلبستگی و منبع کنترل49
2-8-4. تحقیقات ترکیبی51
2-8-5. فرضیههای پژوهش53
فصل سوم: روش تحقیق
3-1.مقدمه55
3-2. طرح پژوهش55
3-3. جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری پژوهش56
3-4. ابزارهای پژوهش56
عنوان صفحه
3-4-1. ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ (GHQ-28)56
3-4-2. پرسشنامه ایمان مذهبی58
3-4-3. پرسشنامه شادکامی آکسفورد58
3-4-4. پرسشنامه دلبستگی کولینز و رید59
3-4-5. مقیاس منبع کنترل راتر60
3-5. روش تحلیل دادها61
فصل چهارم: یافتههای پژوهش
4-1. مقدمه63
4-2. ویژگیجمعیت شناختی نمونهی پژوهش63
4-3. یافتههای توصیفی64
4-4. یافتههای مربوط به فرضیههای مستقیم پژوهش براساس رگرسیون گام به گام67
4-5. یافتههای مربوط به آزمون مدل پیشنهادی74
4-6. بررسی روابط غیرمستقیم با استفاده از رویکرد گام‌های علّی78
فصل پنجم: بحث و نتیجه گیری
5-1. مقدمه86
5-2. بررسی برازش مدل پیشنهادی86
5-3. بررسی یافتههای مربوط به فرضیههای پژوهش87
5-4. محدودیتهای پژوهش93
5-5. پیشنهادات پژوهشی94
5-5. دلالت های ضمنی پژوهشی94
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی96
منابع انگلیسی101
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول 4-1 فراوانی و درصد فراوانی دانشجویان به تفکیک جنسیت63
جدول 4-2 فراوانی و درصد فراوانی دانشجویان به تفکیک جنسیت برحسب وضعیت تأهل64
جدول 4-3. شاخص‌های توصیفی سلامت عمومی به تفکیک جنسیت64
جدول 4-4. شاخص‌های توصیفی شادکامی به تفکیک جنسیت65
جدول 4-5. شاخص‌های توصیفی سبکهای دلبستگی و سه زیر مقیاس آن به تفکیک جنسیت65
جدول 4-6. شاخص‌های توصیفی کانون کنترل به تفکیک جنسیت66
جدول 4-7. شاخص‌های توصیفی ایمان مذهبی به تفکیک جنسیت66
جدول 4-8. پیش‌بینی سلامت روانی براساس ایمان مذهبی با استفاده از رگرسیون گام به گام67
جدول 4-9. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی سلامت روان بر اساس ایمان مذهبی67
جدول 4-10. پیش‌بینی سلامت‌روانی براساس شادکامی با استفاده از روش رگرسیون گام‌به‌گام68
جدول 4-11. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی سلامت روان بر اساس شادکامی68
جدول 4-12 پیش بینی سلامت روانی بر اساس سبک دلبستگی دوسوگرا با استفاده از روش رگرسیون گام ب69ه گام 69
جدول 4-13. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی سلامت روان بر اساس دلبستگی دوسوگرا69
جدول 4-14. پیش بینی شادکامی بر اساس ایمان مذهبی با استفاده از روش رگرسیون گام به گام70
جدول 4-15. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی شادکامی بر اساس ایمان مذهبی70
جدول 4-16. مدل رگرسیون، تحلیل واریانس، شاخص‌های آماری71
جدول 4-17. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی دلبستگی دوسوگرا بر اساس ایمان مذهبی71
جدول 4-18. مدل رگرسیون، تحلیل واریانس، شاخص‌های آماری72
جدول 4-19. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی سلامت روان بر اساس منبع کنترل72
جدول 4-20. مدل رگرسیون، تحلیل واریانس، شاخص‌های آماری73
جدول 4-21. ضرایب رگرسیون، پیش‌بینی منبع کنترل بر اساس ایمان مذهبی73
عنوان صفحه
جدول 4-22. پارامترهای اندازهگیری روابط مستقیم در مدل پیشنهادی75
جدول 4-23. پارامترهای اندازهگیری روابط مستقیم در مدل اصلاح شده76
جدول 4-24. ویژگیهای نیکویی برازش مدل اصلاح شده77
جدول 4-25. ضرایب همبستگی ساده بین سه ایمان مذهبی، شادکامی و سلامت روان78
جدول 4-26. مدل رگرسیون، تحلیل واریانس ایمان مذهبی از طریق شادکامی برسلامت روان79
جدول 4-27. ضرایب رگرسیون،ایمان مذهبی بر سلامت روان از طریق شادکامی79
جدول 4-28. ضرایب همبستگی ساده بین سه متغیر ایمان مذهبی، منبع کنترل و سلامت روان80
جدول 4-29. ضرایب همبستگی ساده بین سه متغیر ایمان مذهبی، دلبستگی دوسوگرا و سلامت روان81
جدول 4-30. مدل رگرسیون، تحلیل واریانس ایمان مذهبی از طریق دلبستگی دوسوگرا بر سلامت روان82
جدول 4-31. ضرایب رگرسیون، ایمان مذهبی بر سلامت روان از طریق دلبستگی دوسوگرا82
جدول 4-32. ضرایب همبستگی ساده بین پنج متغیر ایمان مذهبی، دلبستگی دوسوگرا، منبع کنترل، شادکامی و سلامت روان83
جدول 4-33. مدل رگرسیون، تحلیل واریانس، ایمان مذهبی، از طریق دلبستگی دوسوگرا، منبع کنترل، شادکامی و سلامت روان 84
جدول 4-34. ضرایب رگرسیون، تأثیر ایمان مذهبی، از طریق دلبستگی دوسوگرا، منبع کنترل، شادکامی بر سلامت روان84
فهرست نمودارها
عنوان صفحه
نمودار 4-1. ضرایب استاندارد مدل پیشنهادی74
نمودار 4-2. ضرایب استاندارد مدل اصلاح شده، تأثیرگذاری ایمان مذهبی بر سلامت روان با میانجی‌گری دلبستگی دوسوگرا و شادکامی در دانشجویان76
نمودار 4-3 رابطه‌ی میانجی ایمان مذهبی و سلامت روان از طریق شادکامی78
نمودار 4-4 رابطه‌ی میانجی ایمان مذهبی و سلامت روان از طریق منبع کنترل80
نمودار 4-5 رابطه‌ی میانجی ایمان مذهبی و سلامت روان از طریق دلبستگی دوسوگرا81
نمودار 4-6 رابطه‌ی میانجی ایمان مذهبی با سلامت روانی از طریق شادکامی، دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل83
فصل اول
مقدمه
1-1. کلیات
در سال‌های اخیر موضوع سلامت روان بسیار مورد بحث و توجه روانشناسان، روان‌پزشکان و مشاوران قرار گرفته است و توجه به نقش آن در تضمین و بهبود زندگی فردی و اجتماعی از اهمیت به سزایی برخوردار است (توتونچی، سامانی و زندی، 1391).
برخی از نظریه‌پردازان مانند آلپورت، اریک فرام، راجرز، مزلو، اریکسون، یونگ و فرانکل به جنبه سالم طبیعت آدمی می‌پردازند و در تلاش‌اند با غنا بخشیدن به شخصیت انسان نگرشی منحصربه‌فرد در مورد رشد روانی و کمال انسانی عرضه کنند. به اعتقاد آنان سلامت روانی بسیار بیش از روان‌نژندی و یا روان‌پریش نبودن است. در مقابل، گروهی دیگر از روانشناسان در تعریف سلامت روان به تعریف رفتار نابهنجار یا بیماری روانی می‌پردازند و سپس نتیجه می‌گیرند که سلامت روان درواقع مساوی با عدم بیماری روانی است (حسینی، 1387؛ به نقل از آزاد).
مفهوم سلامت روانی درواقع جنبه‌ای از مفهوم کلی سلامتی است. سازمان بهداشت جهانی سلامتی را چنین تعریف می‌کند: «حالت سلامتی کامل فیزیکی، روانی و اجتماعی است نه صرفاً فقدان بیماری یا ناتوانی». سلامتی یک مفهوم چندبعدی است که علاوه بر بیمار نبودن، احساس شادکامی و بهزیستی را نیز دربر می‌گیرد (پورسردار و همکاران، 1391). بنابراین، برخلاف تصور عده‌ای، نمی‌توان سلامت روانی را نقطه مقابل بیماری جسمی یا روانی دانست. مفهوم سلامت روانی بسیار گسترده‌تر و پیچیده‌تر بوده و متغیرهای بسیاری در آن دخیل می‌باشند که در این پژوهش به برخی از آنها پرداخته خواهد شد.
سلامت و اختلالات روانی و متغیرهای اثرگذار در آنها، می‌بایست در همه سنین و اقشار مورد توجه و بررسی قرار گیرد. دانشجویان از اقشار برگزیده جامعه محسوب می‌شوند که در دوران تحصیل ممکن است با مسائل و مشکلاتی از نظر امور آموزشی، اقتصادی، تغییرات فرهنگی و اجتماعی روبه‌رو شوند. این عوامل همراه با ایجاد افسردگی، استرس و اضطراب می‌توانند سلامت روان فرد را تحت تأثیر قرار دهند (قاسمی‌پور و جهانبخش گنجه، 1388). دانشگاه‌ها بنابر ماهیت سازمانی خود در کنار تولید و انتقال دانش، موظف به توجه به سلامت روانی و حل مشکلات رفتاری و روانی دانشجویان هستند. این در حالی است که پژوهشهای متعددی از وجود مشکلات سلامتی در جهان به‌ویژه در بین دانشجویان حکایت دارد (آزاد، 1391). با توجه به روند رو به رشد قشر دانشجو در جامعه و اهمیت و حساسیت دوره جوانی، توجه محققان را به‌منظور انتخاب این گروه به عنوان جامعه مورد پژوهش جلب می‌نماید. ازاین‌رو، در این بررسی نیز این گروه جهت تحقیق انتخاب شدهاند.
1-2. بیان مسأله
الف) بیان منطقی مسأله
سلامت روان یکی از مؤلفه‌های مهم بهداشت عمومی است. اصطلاح سلامت روان برای توصیف سطح بهزیستی شناختی، هیجانی و برای نشان دادن مبتلا نبودن به اختلالات روانی به کار می‌رود. به گفته سازمان جهانی بهداشت، هیچ تعریف رسمی برای سلامت روان وجود ندارد و همه‌ی تفاوت‌های فرهنگی، ارزیابی شخصی و نظریه‌های تخصصی رقیب بر شیوه‌ی تعریف این اصطلاح اثر می‌گذارد (سازمان جهانی بهداشت، 2001). از نظر کاپلان و بارون بهداشت روانی حالت خاصی از روان است که سبب بهبود، رشد و کمال شخصیت انسان میشود و به فرد کمک می‌کند که با خود و دیگران سازگاری داشته باشد (نادری، 1390). روند شیوع بیماری‌های روانی به صورت سرسام‌آوری رو به افزایش است. بر اساس پیش‌بینی سازمان بهداشت جهانی، انتظار می‌رود که افسردگی تا سال 2020 به عنوان دومین عامل ازکارافتادگی شناخته شود (مورای و لوپز، 1997). بر اساس آمارهای سازمان بهداشت جهانی، یک تغییر جهان‌شمول در همه‌گیرشناسی بیماری‌ها ایجاد خواهد شد، به‌طوری‌که بیماری‌های غیرمسری مثل اختلالات ذهنی جای بیماری‌های عفونی و بیماری‌های مسری را در منجر شدن به ناتوانی و مرگ‌های زودرس خواهند گرفت (مورای و لوپز، 1996). پژوهشهای متعددی از وجود مشکلات سلامتی در جهان به‌ویژه در بین دانشجویان حکایت دارد. سازمان بهداشت جهانی مشکلات سلامت روانی جهان را 5/11 درصد در سال 1998 عنوان کرده است؛ آمارها نشان می‌دهد که در سال 2020 این اختلالات به 15 درصد خواهد رسید (کاترین، 2007؛ به نقل از آزاد). اختلالات خلقی شایع هستند. در اکثر زمینه‌یابی‌های اخیر، اختلال افسردگی شایع‌ترین اختلال روان‌پزشکی در طول عمر بوده است (تقریبا 17 درصد). اختلالات اضطرابی نیز یکی از شایع‌ترین گروه‌های اختلالات روانی را تشکیل می‌دهند. مطالعه ملی اختلالات توأم گزارش نمود که یکی از هر 4 نفر (آمریکایی) واجد ملاک‌های حداقل یک نوع اختلال اضطرابی است و میزان شیوع 12 ماهه، 7/17 درصد است (سادوک و سادوک، 2007). به این معنی که وجود انسان‌های مضطرب و ناامید بار سنگینی بر دوش جوامع خواهد گذاشت و نشانگر این است که اجتماع جهانی برای بهبود زندگی فردی و اجتماعی کارها و راه‌های ناپیموده فراوانی پیش رو دارد (کاترین، 2007؛ به نقل از آزاد).
در ایران نیز بررسی سلامت روانی گروه‌های دانشجویی که توسط سازمان ملی جوانان انجام شده است، نشان می‌دهد که در مجموع 4/53 درصد یعنی بیش از نیمی از دانشجویان در زمره کسانی هستند که نیاز به کمک مشاوره‌ای دارند تا بتوانند به‌عنوان یک جوان نیرومند و قوی مسائل خود و جامعه را حل کنند (سازمان ملی جوانان، 1380؛ همان). در مطالعه همه‌گیرشناسی که در ایران در سال 2004 جهت تعیین شیوع اختلالات روانی با استفاده از پرسشنامه (GHQ-28) انجام گرفته است، اختلال در 18-20% افراد 15-44 ساله تخمین زده شده است. شیوع اختلالات روانی در مناطق روستایی 3/21 درصد و در مناطق شهری 9/20 درصد در کل ایران میباشد (نوربالا، 2004).
اختلالات روان‌شناختی، مشکلات فراوانی برای دانشجویان که از اقشار مستعد و برگزیده جامعه و سازندگان فردای هر کشور می‌باشند، ایجاد کرده و بر عملکرد تحصیلی آنان به شدت اثر گذاشته و رشد شناختی، عاطفی و اجتماعی آنان را مختل می‌کند. اختلالات غالبا بین سنین 25-18 سال، یعنی زمانی که جوانان وارد دوره بزرگسالی می‌شوند، بروز می‌کنند (توکلی زاده، 1389). گزارش‌های متعدد از سال 1380-1342 نشان می‌دهد، طیف اختلالات روانی در دانشجویان از 7/11 تا 54 درصد در نوسان بوده است (پورشریفی، 1383؛ به نقل از آزاد).
هدف اصلی بهداشت روانی کمک به همه‌ی افراد در رسیدن به زندگی کامل‌تر، شادتر، هماهنگ‌تر، شناخت وسیع و پیشگیری از بروز اختلالات خلقی، عاطفی و رفتاری است. مقابله با بیماری روانی برای ایجاد جامعه سالم از وظایف اصلی دولت‌ها و افراد جامعه است و هر اجتماع که خواستار بهزیستی و شادکامی افراد خود است، باید مردم سازگار و هماهنگ پرورش دهد (میلانی فر، 1388).
چند برنامه پیشگیری طراحی شده است که به صورت اختصاصی از اضطراب، افسردگی و سایر مشکلات حوزه سلامت روان پیشگیری می‌کند. این برنامه‌ها بر شناسایی عوامل خطر ویژه هر اختلال و انتخاب جمعیت در معرض خطر برای انجام مداخلات مبتنی هستند (دوزویس و دابسون، 2004). عوامل گسترده‌ای می‌توانند در سلامت یا اختلال روانی دخیل باشند که بر اساس نظریه‌ها و تحقیقات پیشین در این پژوهش به تنی چند از مهمترین آنها، بر اساس الگوی ارائه‌شده پرداخته خواهد شد.
نقش مذهب در رابطه با بهداشت و شفا از قرون بسیار دور شناخته شده است. در طول هزاران سال مذهب و پزشکی در مداوا و کاهش رنج‌های انسان شریک یکدیگر بوده‌اند (ساچمن و ماتیوز، 2001). بسیاری از صاحب‌نظران در حوزه روانشناسی دین، در رابطه با اثرات مفید یا مضر مذهب بر بهزیستی روانی بزرگسالان، مناقشه می‌کنند. مروری بر تحقیقات تجربی یافتههای همسانی را دربر ندارد. برخی اقدامات مذهبی گاه با سلامتی مرتبط است و گاه با بیماری (مالتبی، 2000). با وجود این، در سراسر دنیا، نقش مذهب در مورد سلامت جسمی و به‌ویژه روانی، مورد پژوهشهای چندانی واقع نشده است. به اعتقاد لارسون (1998) شاید فقدان بررسی‌های دقیق علمی ناشی از تأثیرات باقی‌مانده انقلاب علمی رنسانس باشد. رشد و اوج‌گیری موفقیتهای علمی در این دوران تنش جدیدی ایجاد نمود و درنهایت پزشکی و مذهب را جدا کرد و بدین امر منجر گردید که مذهب به مراقبت از روح و پزشکی به مراقبت از بدن و سپس روان بپردازد (شعاع کاظمی، 1388).
در سال‌های اخیر روانشناسان به نقش دین در تأمین سلامت روان و درمان بیماری‌های روانی توجه ویژه‌ای داشته‌اند. سازمان بهداشت جهانی در یکی آخرین بیانیه‌های خود که در دهه‌ی گذشته منتشر کرده است و به‌خصوص در مقدمه پروژه 2000 که طی آن برنامه وسیع بهداشتی برای کشورهای درحال‌توسعه در نظر گرفته شده، سلامتی را از چهار بعد اساسی شامل ابعاد جسمانی، روانی، اجتماعی و معنوی مورد بررسی قرار داده است. بنابراین، می‌توان گفت بعد معنویت در سطح جهانی، به‌عنوان یک متغیر اثرگذار مطرح است. بنجامین راش (1745-1813) پدر روان‌پزشکی آمریکا در زمینه اهمیت مذهب اظهار می‌دارد: «مذهب آن‌قدر برای پرورش و سلامت روح آدمی اهمیت دارد که هوا برای تنفس». بدین ترتیب لازم است تحقیقات گسترده‌تری در زمینه ارتباط آن به‌ویژه با حوزه سلامت روانی انجام گیرد تا از این طریق بتوان به‌خصوص در حیطه روانشناسی بالینی و سلامت از آن بهره جست.
از دیگر عوامل مؤثر بر سلامت روانی می‌توان به شادکامی اشاره نمود. شادکامی متضاد افسردگی نیست، اما نبود افسردگی شرط لازم برای رسیدن به شادکامی است. به نظر آرجیل و همکاران (1995) اگر شادکامی تنها متضاد افسردگی باشد، نیازی به اندازهگیری و بررسی آن نیست، زیرا افسردگی به‌خوبی شناخته شده است. وی باور دارد که سه جزء اساسی شادکامی عبارت است هیجان مثبت، رضایت از زندگی و نبود هیجانات منفی ازجمله افسردگی و اضطراب (علی پور و نوربالا، 1378).
شادی یک فرآیند جدید روان‌شناختی است که متأسفانه کمتر موردبررسی قرار گرفته است. دانشمندان آن‌قدر که دقت خود را صرف آسیب‌های شناختی و روانی از قبیل اضطراب، افسردگی و پدیده‌هایی نظیر آن نموده‌اند، کمتر به اموری چون شادی و نشاط و هیجان‌های مثبت پرداخته‌اند (ایروانی، 1390). گواه این امر، بررسی مقاله‌های منتشرشده بین سال 1990 تا 1995 است که نشان داد اصطلاح افسردگی 18903 بار و واژه شادکامی تنها 515 بار به کار برده شدهاند (علی پور و نوربالا، 1378). بااین‌حال، مطالعه بر روی شادکامی در دهه اخیر رشد فراوانی داشته است. یکی از دلایل این امر، خودگزارشدهی افراد در رابطه با تأثیر شادکامی در فرآیند روان‌شناختی آنها میباشد (کاشدان، 2004).
با مطرح شدن روزافزون اهمیت شادی در امر سلامت روان و خوشبختی و همچنین تأثیر آن در تقویت قوای روانی انسان، برای مقابله با پیچیدگی‌ها و مشکلات دنیای امروز، توجه و نظر محققان، اندیشمندان و حتی عوام مردم نسبت به آن تغییر نموده است. کاواماتو (1999) افزایش شادمانی را در تأثیر مستقیم با افزایش وضعیت اشتها، خواب، حافظه، روابط خانوادگی، دوستی و درنهایت سلامت روان می‌داند (عناصری، 1386). به طور کلی، بر اساس مطالعات انجام‌شده ارتباط آماری معنی‌داری بین درجات شادکامی و علائم روان‌شناختی مشاهده شده است (ناتویگ و همکاران، 2003). علاوه بر این، به نظر مي‌رسد مذهب و به‌ویژه جهت‌گيري مذهبي دروني براي افراد، نقش سپر دفاعي را بازي كرده، مجموعه وسيعي از آثار مثبت روان‌شناختي ايجاد مي‌كند. همان‌گونه كه آلپورت نيز مذهب را يكي از عوامل بالقوه براي سلامت روان مي‌دانست و عقيده داشت كه مذهب مي‌تواند به‌عنوان يك اصل وحدت‌بخش و يك نيروي عظيم براي سلامت روان، مفيد و کمک‌کننده باشد (صدیقی ارفعی، 1391). بااین‌حال، علی‌رغم تحقیقات انجام‌شده، شادکامی هنوز در نقطه آغازین و شروع میباشد (اسچیمل، 2009). گرچه کارشناسان سلامت روان بر اهمیت و نقش شادکامی واقف می‌باشند، بااین‌حال به نظر می‌رسد شادی، حلقه مفقوده‌ی سلامت روان در جامعه ماست و نیازمند تحقیقات بیشتر و جامع‌تری هست. همچنین، پژوهشهای متعددی به نقش دین‌داری درر شادکامی اشاره نموده‌اند، بنابراین، بررسی رابطه ایمان با شادکامی، به درک بهتر این الگو منجر خواهد شد.
یکی دیگر از عوامل تأثیرگذار در برآورده شدن سلامت روان افراد، نوع دلبستگی است که در افراد شکل گرفته است. دلبستگی عبارت است از پیوند عاطفی عمیقی که با افراد خاص در زندگی خود برقرار می‌کنیم. به دنبال پژوهشهای بالبی و اینزورث، سه سبک دلبستگی ایمن، دلبستگی ناایمن اجتنابی و دلبستگی ناایمن دوسوگرا تشخیص داده شد. افراد ایمن، اجتنابی و دوسوگرا، راهبردهای کاملاً متفاوتی را برای تنظیم عواطف و پردازش اطلاعات هیجانی به کار می‌برند که استفاده از این راهبردها تأثیر متفاوتی بر فرد خواهد گذاشت که به سلامت یا اختلال روانی منجر میشود (شیور، 2005). سبکهای دلبستگی از منابع درون فردی هستند که می‌توانند سطوح تنش و ناتوانی را در شرایط ناگوار تعدیل کنند و اثرات منفی تنش را کمرنگ جلوه دهند. بنابر نتایج پژوهش‌ها، سبکهای دلبستگی اهمیت پیش‌بینی‌کننده زیادی در بهداشت روانی دارد (لینلی، 2004). همچنین، پاتریک (1995-1992) معتقد است مذهب می‌تواند به‌عنوان فرآیند دلبستگی مفهوم‌سازی گردد که در آن رفتارها و باورهای مذهبی به صورت گستره‌ای از نظام دلبستگی در انسان‌ها عمل می‌کنند. پاتریک (1999) معتقد است تصور خدا می‌تواند به صورت جانشینی برای شکست‌های اولیه‌ی تحول دلبستگی ایمن باشد (خوانین‌زاده، 1384)؛ بنابراین، کشف ماهیت و چگونگی ارتباط سلامت روان و سبک دلبستگی از یک‌سو و ایمان و سبکهای دلبستگی از سوی دیگر، به ما کمک می‌کند تا به درک بهتری از عملکرد آنها و در نهایت ارتقای سلامت روانی برسیم.
آخرین متغیر اثرگذار بر سلامت روان در این پژوهش منبع کنترل میباشد. منبع کنترل به اعتقاد افراد در مورد چگونگی کنترل محیط اشاره دارد که دو دسته درونی و بیرونی تقسیم می‌گردد. افراد با جهت‌گیری درونی معتقدند مهارت، تلاش و رفتار مسؤولیت پذیر به پیامدهای مثبت منجر میشود و بالعکس. افراد با جهت‌گیری بیرونی معتقدند که رویدادها از طریق شانس، قدرت دیگران و عوامل ناشناخته و غیرقابل‌کنترل معین می‌گردند (راتر، 1966). از لحاظ سلامت روانی مشخص شده است که درونی‌ها سازگاری بهتری دارند. اعتقاد بیرونی نشانه‌ای از اختلالات روانی مانند افسردگی و اسکیزوفرنی میباشد و افراد درونی برعکس بیرونی‌ها مستقل‌تر و دارای پیشرفت هستند (قاسمی، 1375؛ به نقل از خسروی). بااین‌حال، ارتباط میان مذهب و منبع کنترل ضدونقیض بوده و تحقیقات کمی در این زمینه صورت گرفته است. پیروان ادیان، مشکلات خود را با کنترل و وساطت خدا حل می‌کنند و در ظاهر به نظر می‌رسد این افراد کنترل بیرونی دارند، اما برخی تحقیقات (به‌عنوان مثال رستگار، 2013) نشانگر کنترل درونی بیشتر در میان افراد مذهبی است که برای روشنگری در این پژوهش بدان پرداخته خواهد شد.
ب) شرح واضح مسأله مورد مطالعه
هدف این پژوهش، بررسی برخی از مهمترین پیشایندهای مهم سلامت روانی در میان دانشجویان است. این پیشایندها شامل: ایمان مذهبی، شادکامی، سبکهای دلبستگی و منبع کنترل میباشد که با توجه به عوامل مؤثر در سلامت روانی و مطالعه مباحث نظری و تحقیقی انتخاب شده و بر اساس پیشینه ی پژوهشی در مدل پیشنهادی جایگذاری شده است. تقدم ایمان بر سایر عوامل، به دلیل پیشینه نیرومندی است که در مطالعات سلامت روان به اثبات رسیده است و نیز تأثیر آن بر سایر متغیرها سبب شد ایمان به عنوان متغیر پیش‌بین انتخاب گردد. از آنجایی که همه متغیرهای تحقیق منجر به سلامت یا عدم سلامت روان می‌گردند، این متغیر در حکم معلول به شمار آمده و در نتیجه به عنوان متغیر ملاک در نظر گرفته شده است. ترتیب متغیرها به صورت مقدم و مؤخر اثرگذار بر سلامت روان و تأثیرپذیر از ایمان مذهبی، به صورت شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل بر اساس پیشینه پژوهشی انتخاب شدهاند.
در پژوهش حاضر، ابتدا یک مدل به منظور بیان عوامل مؤثر در سلامت روان میان دانشجویان مطرح و سپس به آزمودن برازش مدل پیشنهادی پرداخته میشود.
1-3. ضرورت و اهمیت پژوهش
موضوع سلامتی از بدو پیدایش بشر مطرح بوده است، ما هرگاه از آن سخنی به میان آمده، عموماً بعد جسمانی آن مدنظر قرار گرفته و کمتر به سایر ابعاد سلامتی به‌خصوص بعد روانی توجه شده است. باوجود توجه روانشناسان به سلامت روان در دهه اخیر، تحقیقات در این زمینه هنوز در ابتدای راه است و تا زمانی که بررسی جامع و همهجانبهای از آن به عمل نیاید، نمی‌توان کم و کیف عوامل مؤثر و نیز میزان و نحوه به‌کارگیری از آنها، جهت به حداکثر رساندن سلامت روان افراد جامعه بهره جست. با بررسی علل و متغیرهای دخیل در سلامت روانی، می‌توان به شیوه‌ای علمی و آگاهانه از بروز اختلالات روانی جلوگیری نمود و شیوع آن را کاهش داد. بنابراین، اهمیت و ضرورت پرداختن به سلامت روان صرفاً شامل حیطه پیشگیری نبوده، بلکه از عوامل مؤثر در آن، می‌توان جهت کمک به بهبود جمعیت مبتلا به هرگونه اختلال نیز بهره‌گیری کرد.
با وجود پیشینه مطالعاتی در زمینه سلامت روان در دهه‌های اخیر، به علل روان‌شناختی آن به‌عنوان پیشایندهای سلامت روان در یک مدل یا الگوی کلی کمتر توجه شده است.
پژوهش حاضر که یک تحقیق کاربردی به شمار می‌رود، از آن جهت حائز اهمیت است که در مسیر شناخت علل و پیشایندهای مهم سلامت روان، می‌تواند درمانگران و نیز پژوهشگران را در نیل به مقصدی یاری رساند که بتوان با آگاهی از این عوامل، در جهت ارتقای سطح سلامت روان جامعه و همچنین بهبود وضعیت و کارکرد مراجعان گام‌های مؤثری برداشت.
1-4. هدف‌های پژوهش
با توجه به مدل پیشنهادی، اهداف پژوهش بدین صورت تعریف می‌شوند:
اهداف اصلی
بررسی اثر ایمان مذهبی بر سلامت روان دانشجویان.
بررسی اثر شادکامی بر سلامت روان دانشجویان.
بررسی اثر سبک دلبستگی دوسوگرا بر سلامت روان دانشجویان.
بررسی اثر ایمان مذهبی بر شادکامی دانشجویان.
بررسی اثر ایمان مذهبی بر سبک دلبستگی دوسوگرا دانشجویان.
بررسی اثر منبع کنترل بر سلامت روان دانشجویان.
بررسی اثر ایمان مذهبی بر منبع کنترل دانشجویان.
بررسی برازش مدل پیشنهادی پژوهش حاضر (پیش‌بینی سلامت روانی دانشجویان بر اساس ایمان مذهبی با واسطهگری شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل).
اهداف فرعی
1- بررسی اثر ایمان مذهبی بر سلامت روان از طریق شادکامی.
2- بررسی اثر ایمان مذهبی بر سلامت روان از طریق سبک دلبستگی دوسوگرا.
3- بررسی اثر ایمان مذهبی بر سلامت روان از طریق منبع کنترل.
4- بررسی اثر ایمان مذهبی بر سلامت روان از طریق شادکامی، سبک دلبستگی دوسوگرا و منبع کنترل.
1-5. تعریف بنیادی و عملیاتی متغیرها و اصطلاحات علمی
سلامت روانی:
تعریف مفهومی: سلامت روان به عنوان حالتی از بهزیستی تعریف میشود که هر فرد پتانسیل‌های خود را بشناسد، بتواند از پس استرس‌های معمول زندگی بربیاید، مفید و ثمربخش کار کند و قادر باشد جامعه خویش را یاری رساند. سلامتی یک وضعیت به‌باشی تمام و کمال جسمی، روانی و اجتماعی میباشد نه صرفاً فقدان بیماری یا ناتوانی (WHO، 2013).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، منظور از سلامت روانی، نمره‌ای است که فرد در مقیاس سلامت عمومی (GHQ) به دست می‌آورد.
ایمان مذهبی
تعریف مفهومی: ایمان در لغت به معنای تصدیق و در اصطلاح دینی به معنای تصدیق و تسلیم به خدا و پذیرش حقانیت پیامبران الهی و کتب و فرامینی است که خداوند برای هدایت و تربیت انسان‌ها فرستاده است. در گفتاری از امیرالمؤمنین (ع) ایمان شناختن به دل و اقرار به زبان و عمل و بردن فرمان با اندامها و جوارح معرفی شده است (بدخشانی، 1388؛ به نقل از گودرزی).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، منظور از ایمان مذهبی، نمره‌ای است که فرد در مقیاس ایمان مذهبی به دست می‌آورد.
شادکامی
تعریف مفهومی: شادکامی شامل حالت خوشحالی یا سرور (هیجانات مثبت)، راضی بودن از زندگی و فقدان افسردگی و اضطراب (عواطف منفی) است (آرجیل، 2001؛ به نقل از خوش کنش).
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، منظور از شادکامی، نمره‌ای است که فرد در مقیاس شادکامی آکسفورد به دست می‌آورد.
سبک دلبستگی دوسوگرا
تعریف مفهومی: دلبستگی پیوند هیجانی پایدار بین دو فرد است، به‌طوری‌که هر یک از طرفین کوشش می‌کند نزدیکی یا مجاورت با موضوع دلبستگی را حفظ و به‌گونه‌ای عمل کند تا مطمئن شود که ارتباط ادامه می‌یابد (فوگل، 1997؛ به نقل از بهادری). افراد با سبک دلبستگی دوسوگرا برای برقراری روابط نزدیک تمایل شدیدی دارند، اما در عین حال نگرانی بسیاری از طرد شدن دارند. عمده دغدغه‌ی این افراد پذیرش از طرف دیگران است. این افراد تصویر منفی از خود دارند، ولی نگرش مثبت به خود دارند.
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، منظور از سبک دلبستگی دوسوگرا، نمره‌ای است که فرد در مقیاس سبک دلبستگی بزرگسال کولینز و رید، از گویههای مربوط به این سبک به دست می‌آورد.
منبع کنترل
تعریف مفهومی: منبع کنترل عبارت است از باور کلی و پایدار فرد به مهارپذیری نتایج و پیامدهای زندگی (راتر، 1966). راتر این الگوی اعتقادی را به صورت پیوستاری از باور به مهارپذیر بودن نتایج و پیامدها (منبع کنترل درونی) تا باور به مهارناپذیر بودن آنها (منبع کنترل بیرونی) تبیین کرده است.
تعریف عملیاتی: در این پژوهش، منظور از منبع کنترل، نمره‌ای است که فرد در مقیاس کنترل راتر (درونی-بیرونی) به دست می‌آورد.
فصل سوم
روش تحقیق
3-1. مقدمه
در این فصل، نخست طرح پژوهش و سپس جامعه آماری و روش نمونه‌گیری معرفی میشود. ابزارهای به کار برده شده جهت گردآوری داده‌های پژوهش به همراه روش‌ها و ویژگی روان‌سنجی آنها نیز به طور کامل معرفی گردیده و در پایان، مراحل اجرای پژوهش حاضر و روش آماری مورد استفاده جهت تحلیل داده‌ها مورد بررسی قرار گرفته‌اند.
3-2. طرح پژوهش
پژوهش حاضر از نوع همبستگی است. در این پژوهش به منظور ارزیابی متغیرهای اندازهگیری شده، در مدل مفهومی که طراحی گردیده است، از رگرسیون چندگانه، روش تحلیل مسیر و مدل‌سازی معادلات ساختاری استفاده شده است. روش تحلیل مسیر گسترش مدل‌های رگرسیونی است که یک ماتریس همبستگی را در مقایسه با مدل‌های مفروض علی که پژوهشگر تنظیم می‌کند می‌آزماید. همچنین، تحلیل مسیر به عنوان مدل یابی علی شناخته میشود که به آزمودن شبکه‌ای از روابط میان متغیرهای اندازهگیری توجه دارد.
در مدل پیشنهادی پژوهش حاضر (نمودار 1-3)، متغیر وابسته (سلامت روان) به صورت متغیر درون‌زا تعریف و متغیر مستقل (ایمان مذهبی) به عنوان متغیر برون‌زا در نظر گرفته شده است. همچنین، متغیرهای شادکامی، سبکهای دلبستگی و منبع کنترل به عنوان متغیرهای میانجی در مدل پیشنهادی قرار داده شدهاند.
3-3. جامعه آماری، حجم نمونه و روش نمونه‌گیری پژوهش
جامعه پژوهش حاضر، تمامی دانشجویان دانشگاه شیراز می‌باشند که در سال 93-92 مشغول به تحصیل بودند. برای انجام این پژوهش، 240 دانشجو از جامعه‌ی پژوهش به روش نمونه‌گیری در دسترس انتخاب گردیدند. تعداد اعضای نمونهی پژوهش بر اساس پیشنهاد استیونس (به نقل از هومن، 1390) مبنی بر وجود دست‌کم 15 عضو در نمونهی پژوهش به ازای هر مسیر مستقیم مشخص شد.
3-4. ابزارهای پژوهش
ابزارهای مورد استفاده در پژوهش حاضر به منظور گردآوری داده‌ها عبارت‌اند از:
پرسشنامه سلامت عمومی (GHQ-28)
2- پرسشنامه ایمان مذهبی
3- پرسشنامه شادکامی آکسفورد
4- پرسشنامه دلبستگی کولینز و رید
5- مقیاس منبع کنترل راتر
3-4-1. ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ (GHQ-28)
ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ توسط گلدبرگ و هیلر، از ابزارهای غربالگری شناخته شده روان‌پزشکی در جمعیت عمومی است. فرم اصلی آن دارای 60 گویه است و برگه‌های کوتاه آن از 12 تا 28 گویه نیز تهیه شده است. در ایران فرم 28 گویه آن هنجاریابی شده و مورد استفاده قرار می‌گیرد. به 38 زبان ترجمه شده و مطالعات روان‌سنجی بر روی آن در 70 کشور جهان به انجام رسیده است. از این پرسشنامه برای شناسایی اختلال‌های روانی غیر روان‌پریشی در شرایط گوناگون در سطح گسترده‌ای استفاده شده است.
پرسشنامه GHQ-28 دارای چهار مقیاس فرعی و هر مقیاس دارای هفت گویه است:
الف) علائم جسمانی
ب) اضطراب و اختلال خواب
ج) اختلال در کارکرد اجتماعی
د) علائم افسردگی
گویههای هر خرده آزمون به ترتیب پشت سر هم آمده است، به نحوی که از گویه 1 تا 7 مربوط به خرده آزمون نشانه‌های جسمانی، از گویه 8 تا 14 مربوط به خرده آزمون اضطراب و بی‌خوابی، گویه 15 تا 21 مربوط به خرده آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی و از گویه 22 تا 28 مربوط به خرده آزمون افسردگی میباشد. در خرده آزمون نشانه‌های جسمانی، وضعیت سلامت عمومی و علائم جسمانی که فرد در یک ماه گذشته تجربه کرده است مورد بررسی قرار می‌گیرد. در خرده آزمون اضطراب و بی‌خوابی، از علائم و نشانه‌های بالینی اضطراب شدید، تحت فشار بودن، عصبانیت و دل‌شوره، بی‌خوابی و داشتن وحشت و هراس ارزیابی به عمل می‌آید. در خرده آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی، توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، داشتن قدرت تصمیم‌گیری، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن در زندگی و لذت بردن از فعالیت‌های روزمره مورد بررسی قرار می‌گیرد و بالاخره، در خرده آزمون افسردگی، علائم ویژه افسردگی از جمله احساس ناامیدی، احساس بی‌ارزش بودن زندگی، داشتن افکار خودکشی و آرزوی مردن، احساس بی‌ارزشی و ناتوانی در انجام کارها مورد ارزیابی قرار می‌گیرد (تقوی، 1380).
این پرسشنامه دارای گویههای ساده‌ای پیرامون وضعیت روانی فرد است. برای نمونه: «آیا این روزها دچار حواس‌پرتی شده‌اید؟» که با طیف چهار درجه‌ای لیکرت شامل گزینه خیر (0 نمره)، خیلی کم (1 نمره)، کم (2 نمره) و زیاد (3 نمره) مشخص میشود. در نتیجه، نمره کل یک فرد از صفر تا 84 متغیر خواهد بود. هرچه نمره فرد در این آزمون بیشتر باشد سلامت عمومی کمتر است. یعقوبی و همکاران (1374) نیز برای این پرسشنامه نقطه برش 23، حساسیت 86/0 و ویژگی 82/0 را گزارش نمودند.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه ﺳﻼﻣﺖ ﻋﻤﻮﻣﻲ (GHQ-28)
پایایی فرم 28 گویهای این پرسشنامه توسط پالاهنگ، نصر اصفهانی و براهنی (1375)، 91/0 محاسبه شده است. ضریب پایایی بازآزمایی و آلفای کرونباخ در بررسی یعقوبی و همکاران (1374)، برابر با 88/0 به دست آمده است (پورسردار و همکاران، 1391). تقوی نیز در مطالعه‌ای پایایی و روایی این پرسشنامه را به صورت جامع مورد مطالعه قرار داد. پایایی پرسشنامه مزبور از سه روش دوباره سنجی، تنصیفی و آلفای کرونباخ بررسی گردید که به ترتیب ضرایب پایایی 70/0، 93/0 و 90/0 حاصل گردید. برای مطالعه روایی پرسشنامه سلامت عمومی از سه روش روایی همزمان، همبستگی خرده آزمون‌های این پرسشنامه با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شد. روایی همزمان این پرسشنامه از طریق اجرای همزمان با پرسشنامه بیمارستان میدلسکس (M.H.Q) انجام گردید که ضریب همبستگی حاصل 55/0 بود. ضرایب همبستگی بین خرده آزمون‌های این پرسشنامه با نمره کل در حد رضایت‌بخش و بین 72/0 تا 87/0 متغیر بود. نتیجه تحلیل عوامل، بیانگر وجود عوامل افسردگی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و علائم جسمانی در این پرسشنامه بود که در مجموع بیش از 50 درصد واریانس کل آزمون را تبیین می‌نمودند. بنابراین، بر اساس نتایج این تحقیق، فرم 28 گویهای پرسشنامه سلامت عمومی واجد شرایط لازم برای کاربرد در پژوهشهای روان‌شناختی و فعالیت‌های بالینی شناخته شده است (تقوی، 1380).
3-4-2. پرسشنامه ایمان مذهبی
این مقیاس به نحوی طراحی شده است که به طور خاص ایمان مذهبی را بر مبنای مفاهیم مطرح شده در آیات قرآن و احادیث اندازهگیری کند. این پرسشنامه شامل 25 گویه میباشد که در ساخت آن از چند ابزار شامل مقیاس ایمان مذهبی، مقیاس نومیدی و افسردگی بک و آزمون جهت‌گیری مذهبی با تکیه بر اسلام استفاده شده است. این پرسشنامه دارای 4 مقیاس فرعی میباشد:
الف) تسلط بر نفس
ب) ایمان افعالی
ج) خویشتن‌داری
د) خیرخواهی و هدفمندی
روش نمرهگذاری در این مقیاس به شکل پنج مرحلهای از کاملاً مخالفم تا کاملاً موافقم درجهبندی شده و به ترتیب دارای ارزش 0 تا 4 میباشد. در این آزمون سؤالات 1،2، 3، 4، 5، 6، 7،8،9،10، 11،13،14،15،20،21، 22 و 25 دارای نمرهگذاری معکوس هستند. نمره کلی از طریق جمع کردن نمره‌ی 4 زیرمقیاس به دست می‌آید؛ بنابراین، نمره کلی آزمون از 0 تا 100 متغیر خواهد بود.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه ایمان مذهبی
ضرایب همسانی درونی پرسشنامه ایمان مذهبی و خرده مقیاس‌های آن بین 67/0 تا 86/0 گزارش شده است. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که پایایی پرسشنامه ایمان مذهبی و خرده مقیاس‌های آن مطلوب است. در بحث روایی، این مقیاس با پرسشنامه افسردگی بک همبستگی 49/0- و با پرسشنامه نومیدی بک همبستگی 53/0- داشته است. در همین زمینه، همبستگی مقیاس ایمان مذهبی سنتاکلارا با پرسشنامه افسردگی بک 20/0- و با پرسشنامه امیدواری اسنایدر (1995) 21/0 گزارش شده است (پلانته و بوکاسینی، 1997). مقایسه این دو نتیجه نشان می‌دهد که مقیاس ایمان مذهبی ایرانی با قوت بیشتری می‌تواند افسردگی و ناامیدی را پیش‌بینی کند و این امر نشان‌دهنده روایی واگرای قوی‌تر این پرسشنامه است. همبستگی بسیار بالای پرسشنامه ایمان مذهبی و خرده مقیاس‌های آن با دو مؤلفه آزمون جهت‌گیری مذهبی با تکیه بر اسلام نیز حاکی از این است که مقیاس ایمان مذهبی روایی همگرای مطلوبی دارد (گودرزی و نوری، 1392).
3-4-3. پرسشنامه شادکامی آکسفورد
آزمون شادکامی آکسفورد دارای 29 گویه است و میزان شادکامی فردی را می‌سنجد. پایه نظری این پرسشنامه تعریف آرگایل وکراسلند از شادکامی است (آنها به منظور ارائه یک تعریف عملیاتی از شادکامی آن را سازه‌ای دارای سه بخش مهم دانسته‌اند: فراوانی و درجه عاطفه مثبت، میانگین سطح رضایت در طول یک دوره و نداشتن احساس منفی). این آزمون در سال 1989 توسط مایکل آرگایل و بر اساس پرسشنامه افسردگی بک (BDI،1976) ساخته شده است. امروزه به طور گسترده‌ای از این آزمون در پژوهشهای مربوط به شادکامی استفاده میشود.
این پرسشنامه شامل 5 عامل شامل میباشد:
الف)رضايت از زندگي
ب) حرمت خود
ج) بهزيستي فاعلي
د) رضايت خاطر
و) خلق مثبت
اين آزمون شامل 29 گویه چهار گزینه‌ای است كه نمرهگذاری گزینه‌های هر گویه به ترتيب عبارت است از: الف (0)، ب (1)، ج (2)، د (3). هرچه نمره فرد بالاتر باشد از میزان شادکامی بالاتری برخوردار است و نمرات بین 0 تا 87 خواهد بود.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه شادکامی آکسفورد
آرگایل و همکاران (2001) پایایی پرسشنامه آکسفورد را با استفاده از ضریب آلفای کرونباخ 90/0 و پایایی بازآزمایی آن را طی هفت هفته 78/0 گزارش کرده‌اند. روایی همزمان این پرسشنامه با استفاده از ارزیابی دوستان افراد درباره آنها 43/0 محاسبه شد. علی پور و آگاه هریس (1386) در بررسی روایی و پایایی مقیاس شادکامی آکسفورد نشان دادند که تمام 29 گویه این مقیاس با نمره کل همبستگی بالایی داشتند. آلفای کرونباخ برای کل مقیاس برابر با 91/0 بود. همبستگی پیرسون بین مقیاس شادکامی آکسفورد با مقیاس افسردگی بک و زیر مقیاس‌های برون‌گرایی و نورزگرایی پرسشنامه شخصيتي آيزنگ به ترتيب برابر با 48/0-، 45/0 و 39/0- بود كه روايي همگرا و واگراي مقیاس شادكامي آكسفورد را تأیید می‌کرد. به طور کلی، یافتههای پژوهشهای مختلف نشان دادند كه OHI براي اندازهگیری شادكامي در جامعه ايراني از پايايي مناسبی برخوردار است.
3-4-4. پرسشنامه دلبستگی کولینز و رید
این مقیاس شامل خودارزیابی از مهارت‌های ایجاد روابط و خود توصیفی شیوه شکل‌دهی روابط دلبستگی نسبت به چهره‌های دلبستگی نزدیک است و مشتمل بر 18 گویه میباشد که از طریق علامت‌گذاری روی یک مقیاس 5 درجه‌ای (از نوع لیکرت) که از «به هیچ وجه با خصوصیات من تطابق ندارد» (1)، «تا کاملاً با خصوصیات من تطابق دارد» (5)، تشکیل می‌گردد، سنجیده میشود.
با تحلیل عوامل، 3 زیر مقیاس که هر مقیاس شامل 6 گویه است، برای این مقیاس استخراج شده است:
الف) وابستگی (D) : اندازهگیری میزان اعتماد به دیگران، تکیه به آنها و قابل دسترسی بودنشان در صورت لزوم.
ب) نزدیک بودن (C): اندازهگیری میزان آسایش در رابطه با صمیمیت و نزدیکی هیجانی.
ج) اضطراب (A): سنجش ترس از داشتن رابطه.
زیرمقیاس اضطراب (A) با دلبستگی اضطرابی-دوسوگرا مطابقت دارد و زیرمقیاس نزدیک بودن (C) یک بعد دوقطبی است که توصیف‌های ایمن و اجتنابی را در مقابل هم قرار می‌دهد. بنابراین، نزدیک بودن در تطابق با دلبستگی ایمن میباشد و زیر مقیاس وابستگی (D) را می‌توان تقریباً عکس دلبستگی اجتنابی قرار داد. مدت اجرای پرسشنامه کولینز و رید بر اساس زمینه‌یابی انجام شده حداکثر 10 دقیقه در نظر گرفته شده است.
بر اساس دستورالعمل پرسشنامه، 6 گویه مربوط به هر زیر مقیاس مشخص میشود و با توجه به اینکه در مورد هر جمله در پاسخنامه، آزمودنی علامت خود را روی کدام دایره زده است نمره وی برای هر زیر مقیاس مشخص میشود. برای گزینه‌های 1 تا 5 به ترتیب نمرات 0 تا 4 در نظر گرفته میشود. گویههای 1، 6، 8، 12، 13، 17 دلبستگی ایمن را می‌سنجند. گویههای 2، 5، 7، 14، 16، 18 دلبستگی اجتنابی را مورد ارزیابی قرار می‌دهد و سرانجام گویههای 3، 4، 10، 11، 15 دلبستگی دوسوگرا / اضطرابی را می‌سنجد. گویههای 5، 6، 8، 16، 17، 18 به صورت معکوس نمرهگذاری می‌شوند. نمرات 6 گویه هر مقیاس با هم جمع شده و نمره زیرمقیاس به دست می‌آید.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه دلبستگی کولینز و رید
هازن و شیور (1987) روایی بازآزمایی کل این مقیاس را 81/0 و آلفای کرونباخ مقیاس را 78/0 به دست آوردند. روایی درونی این ابزار در پژوهش رحیمیان، بوگر، نوری، عریضی، مولوی و فروغی مبارکه (1386) برای کل آزمون، سبک اضطرابی، دوری جو و ایمن به ترتیب 75/0، 83/. 81/0 و 77/0 به دست آمد که روایی مطلوبی را نشان می‌دهد (صفایی و همکاران، 1390).
3-4-5. مقیاس منبع کنترل راتر
این مقیاس دارای 29 گویه است که توسط راتر در سال 1966 تدوین گردیده است و با استفاده از آن می‌توان به منبع کنترل درونی یا بیرونی پی برد. هر گویه دارای دو جمله به صورت الف و ب میباشد و نمرهگذاری آن به صورت صفر و یک است. در این پرسشنامه 6 گویه انحرافی وجود دارد که آزمودنی را از مسیر اصلی آزمون بازمی‌دارد تا به هدف آزمون پی نبرد که این گویهها عبارت‌اند از: 1، 8، 14، 19، 24، 28. از این رو، ابتدا می‌بایست هنگام نمرهگذاری این گویهها را حذف نمود و سپس، هرچه نمره فرد بیشتر شود، بیانگر گرایش آزمودنی به سمت منبع کنترل بیرونی خواهد بود. لذا نمرات بالاتر از میانگین به معنای منبع کنترل بیرونی و نمرات پایین‌تر از میانگین به معنای منبع کنترل درونی آزمودنی‌ها در نظر گرفته میشود. میانگین این مقیاس 84/8 میباشد؛ بنابراین، تنها آزمودنی‌هایی که نمره 9 یا بیشتر بگیرند واجد منبع کنترل بیرونی و افرادی که نمره کمتر بگیرند دارای منبع کنترل درونی خواهند بود.
ویژگیهای روان‌سنجی پرسشنامه منبع کنترل راتر
ضریب پایایی اولیه‌ی مقیاس منبع کنترل با استفاده از روش تنصیف برابر با 65/0، به روش کودر ریچاردسون 73/0 و با روش بازآزمایی با فاصلهی زمانی یک ماه 72/0 به دست آمده است. در ایران، ضریب پایایی بازآزمایی 75/0 و ضریب آلفای آن برابر با 70/0 گزارش شده است. ضریب آلفای کرونباخ برابر با 84/0 و ضریب روایی همزمان این مقیاس با مقیاس عزت‌نفس کوپر اسمیت و خودپندارهی پیرز-هاریس به ترتیب 61/0 و 72/0 به دست آمده است (فدایی و همکاران، 1390).
3-5. روش تحلیل داده‌ها
برای تحلیل داده‌ها از روشهای آمار توصیفی و استنباطی (میانگین، انحراف معیار و همبستگی) استفاده شد. جهت ارزیابی برازندگی مدل پیشنهادی، تحلیل‌های مربوط به مفروضه‌های زیربنایی الگویابی معادلات ساختاری و همچنین تحلیل‌های گسترده‌تری انجام شد که همگی از طریق تحلیل مسیر و الگویابی معادلات ساختاری (SEM)، اعمال گردید. بررسی روابط غیرمستقیم مسیرها از روش بوت استراپ ماکرو پیشنهادی توسط پریچر و هیز (2008؛ به نقل از یاوری، 1391) استفاده شده است. تمام تحلیل‌ها با استفاده از نرم‌افزارهای بسته‌ی آماری برای علوم اجتماعی (SPSS) ویراست 22 و تحلیل ساختارهای گشتاوری (AMOS) ویراست 22 انجام گرفت.
فهرست منابع و مآخذ
منابع فارسی
آزاد، حسین و آزادی، سارا. (1390). بررسی رابطه حمایت اجتماعی، تاب‌آوری و سلامت روانی دانشجویان شاهد و ایثارگر دانشگاه‌های شهر ایلام. مجله علمی-پژوهشی طب جانباز، شماره جلد 3، صص 48-58.
اصغری، فرهاد.، کردمیرزا، عزت اله و احمدی، لیلا. (1392). رابطه نگرش مذهبی، منبع کنترل و گرایش به سوءمصرف مواد در دانشجویان. نشریه اعتیاد پژوهی، سال هفتم، شماره جلد 1، صص 116-106.
اعتمادی، احمد و ماستری فراهانی، فاطمه. (1390). مقایسه وضعیت سلامت روانی و منبع کنترل نوجوانان دختر خانواده‌های معتاد و غیرمعتاد. فصلنامه علوم تربیتی، شماره جلد 4، صص 152-137.
ایروانی، محمدرضا. (1390). بررسی تأثیر برنامه‌های شادی‌آفرین بر کاهش افسردگی شهروندان ساکن شهر اصفهان. فصلنامه فرهنگ در دانشگاه اسلامی، شماره جلد 15، صص 83-64.
باقری یزدی، سید عباس. (1385). سلامت روان کاربردی. تهران، انتشارات آرامش.
بوالهری، جعفر. (1389). نهادینه‌سازی معنویت در مفهوم سلامت معنوی. فصلنامه اخلاق پزشکی، سال چهارم، شماره جلد 14، صص 112-105.
بهادری خسروشاهی، جعفر و هاشمی نصرت‌آباد، تورج. (1390). رابطه سبکهای دلبستگی، راهبردهای مقابله‌ای و سلامت روانی با اعتیاد به اینترنت. مجله روانشناسی تحولی روانشناسان ایرانی، شماره جلد 8، صص 188-177.
بهرامی، فاضل و رمضانی فرانی، عباس. (1384). نقش باورهای مذهبی درونی و بیرونی در سلامت روان و میزان افسردگی سالمندان. مجله توانبخشی، دوره ششم، شماره جلد 1، صص 47-42.
بهرامی دشتکی، هاجر. (1389). معنا و معنویت از دیدگاه روانشناسان. نشریه راه تربیت، فصلنامه در عرصه فرهنگ و تربیت اسلامی، شماره جلد 10، صص 160-143.
پرچم، اعظم و قوه عود، منصوره. (1389). سلامت روان از منظر مکتب اسلام و روانشناسی. فصلنامه منهاج، سال ششم، شماره جلد 11، صص 77-49.
پورسردار، نوراله.، پورسردار، فیض اله.، پناهنده، عباس.، سنگری، علی اکبر و عبدی زرین، سهراب. (1391). تأثیر خوش‌بینی (تفکر مثبت) بر سلامت روانی و رضایت از زندگی: یک مدل روان‌شناختی از بهزیستی. مجله پژوهشی حکیم، شماره جلد 16، صص 49-42.
پیوستهگر، مهرانگیز.، بشارت، محمدعلی.، پژوهی‌نیا، شیما و سیفی، محمدیاسین. (1391). تبیین آسیب‌پذیری روانی بر اساس سبکهای دلبستگی در دانشجویان دانشگاه‌های مختلط دولتی تهران. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، سال سیزدهم، شماره جلد 1، صص 29-38.
تقوی، محمدرضا (1380). بررسی روایی و اعتبار پرسشنامه سلامت عمومی (G.H.Q). مجله روانشناسی، شماره جلد 20، صص 398-381.
توتونچی، مریم.، سامانی، سیامک و زندی قشقایی، کرامت اله. (1391). نقش واسطهگری خودپنداره برای کمال‌گرایی و سلامت روان در نوجوانان شهر شیراز. مجله دانشگاه علوم پزشکی فسا، شماره جلد 2، صص 217-210.
تورسن، کارل ای.، هریس، الکس اچ. اس.، اومن، داگ. (1383). معنویت، دین و بهداشت؛ شواهد، موضوعات و علائق. (ترجمه جلیلی، احمدرضا). مجله نقد و نظر، شماره جلد 9، صص 216-166.
توکلی زاده، جهانشیر و خدادادی، زهره. (1389). بررسی سلامت روانی دانشجویان ورودی نیمسال اول سال تحصیلی 89-1388 دانشگاه علوم پزشکی گناباد. افق دانش: فصلنامه‌ی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی گناباد، شماره جلد 16، صص 52-45.
جان بزرگی، مسعود. (1386). جهت‌گیری مذهبی و سلامت روان. مجله پژوهش در پزشکی، دوره 31، شماره 4، 350-345.
خدارحیمی، سیامک. (1374). مفهوم سلامت روان‌شناختی. مشهد، انتشارات جاودان خرد.
خدایاری فرد، محمد.، غباری بناب، باقر و شکوهی یکتا، محسن. (1380). گستره پژوهشهای روان‌شناختی در حوزه دین. مجله اندیشه و رفتار. سال ششم، شماره 4، صص 53-45.
خسروی، زهره و آقاجانی، مریم. (1382). بررسی رابطه بین سلامت روان، منبع کنترل و شیوه مقابله‌ای دانش آموزان دختر سال اول مقطع متوسطه شهر تهران. مجله‌ی مطالعات علوم اجتماعی روان‌شناختی زنان، بهار 82، شماره جلد 1، صص 54-19.
خوانین‌زاده، مرجان.، اژه‌ای، جواد و مظاهری، محمدعلی. (1384). مقایسه سبک دلبستگی دانشجویان دارای جهت‌گیری مذهبی درونی و بیرونی. مجله‌ی روانشناسی، شماره جلد 9، صص 247-227.
خوش کنش، ابوالقاسم و کشاورز افشار، حسین. (1387). رابطه شادکامی و سلامت روانی دانشجویان. مجله اندیشه و رفتار، شماره جلد 2، صص 52-41.
خیدانی، لیلا. (1390). بررسی نقش مذهب بر سلامت روانی دانشجویان دانشگاه‌های استان ایلام. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی، سال ششم، شماره جلد 3، صص 82-63.
رحیمیان بوگر، اسحق.، اصغر نژاد فرید، علی اصغر و رحیمی نژاد، عباس. (1387). رابطه سبک دلبستگی با سلامت روان در بزرگسالان زلزله‌زده شهرستان بم. نشریه پژوهشهای روان‌شناختی، شماره جلد 21. صص 40-27.
رفیعی، محمد.، موسویپور، سعید و آقاجانی، مریم. (1390). بررسی شادکامی، سلامت روانی و ارتباط بین آنها در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اراک. مجله دانشگاه علوم پزشکی اراک، سال پانزدهم، شماره جلد 3، صص 25-15.
روحانی، عباس و معنوی پور، داوود. (1387). رابطه عمل به باورهای دینی با شادکامی و رضایت زناشویی در دانشگاه آزاد اسلامی واحد مبارکه. مجله دانش و پژوهش در روانشناسی، شماره جلد 35 و 36، صص 206-189.
زرین کلک، حمید رضا و طباطبایی برزوکی، سعید. (1391). رابطه سبک دلبستگی و شیوه‌های والدگری ادراک‌شده با تجربیات معنوی و اعمال مذهبی. نشریه روانشناسی تحولی، شماره جلد 31، صص 313-305.
ساپینگتون، اِ. (1388). بهداشت روانی. ترجمه:حمید رضا حسین شاهی برواتی، تهران، انتشارات روان.
سادوک، بنیامین و سادوک، ویرجینیا. (2007). خلاصه روان‌پزشکی. ترجمه نصرت‌الله پورافکاری. تهران، انتشارات شهرآب-آینده سازان.
شعاع کاظمی، مهرانگیز. (1388). رابطه مقابله مذهبی و سلامت روان در بیماران مبتلا به تصلب چندگانه بافت (MS). فصلنامه‌ی روانشناسی کاربردی، شماره جلد 3، صص 66-57.
شعبانی بهار، غلامرضا.، یلفانی، علی و قارلقی، سجاد. (1389). تعیین ارتباط بین منبع کنترل و سلامت عمومی دانشجویان ورزشکار و غیرورزشکار دانشگاه تهران. نشریه مدیریت ورزشی، شماره جلد 7، صص 59-23.
شولتز، دوان. پی و شولتز، سیدنی الن. (1388) نظریه‌های شخصیت. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران، انتشارات ویرایش.
صالحی، لیلی.، سلیمانی زاده، لاله.، باقری یزدی، سید عباس و عباس زاده، عباس. (1386). رابطه بین اعتقادهای مذهبی و منبع کنترل با سلامت روان در دانشجویان. مجله علوم پزشکی قزوین، شماره 11، صص 55-50.
صدیقی ارفعی، فریبرز.، تمنایی فر، محمدرضا و عابدین آبادی، عاطفه. (1391). رابطه جهت‌گیری مذهبی سبکهای مقابله و شادکامی در دانشجویان. مجله روانشناسی و دین، شماره جلد 5، صص 136-163.
صفایی، صدیقه.، بیگدلی، ایمان اله و طالع پسند، سیاوش. (1390). رابطه خودپنداره ی مادر با سبک دلبستگی و خودپنداره ی فرزند. مجله پژوهشهای روانشناسی بالینی، شماره جلد 1، صص 52-39.
عارفی، مختار و محسن زاده، فرشاد. (1390). ارتباط بين جهت‌گیری مذهبي، سلامت روان و جنسيت. مجله زن: حقوق و توسعه (تحقیقات زنان)، سال پنجم، شماره 3، صص 141-126.
علی پور، احمد و نوربالا، احمدعلی. (1378). بررسی مقدماتی پایایی و روایی پرسشنامه شادکامی آکسفورد در دانشجویان دانشگاه‌های تهران. مجله اندیشه و رفتار، شماره جلد 5، صص 65-55.
عناصری، مهریار (1386). رابطه بین سلامت روان و شادکامی دانشجویان دختر و پسر. مجله اندیشه و رفتار، شماره جلد 2، سال 84-75.
غباری بناب، باقر و حدادی کوهسار، علی اکبر. (1390). رابطه سلامت روان با تصویر ذهنی از خدا و کیفیت دلبستگی در نوجوانان بزهکار. مجله اندیشه و رفتار، شماره جلد 6، صص 16-7.
فدایی، زهرا.، عاشوری، احمد.، هوشیاری، زهرا و ایزانلو. (1390). تحلیل مسیر منبع کنترل، نشانگان افسردگی و پیشرفت تحصیلی بر افکار خودکشی: نقش تعدیل‌کنندگی جنس. مجله اصول بهداشت روانی، شماره جلد 13، صص 59-148.
قاسمی پور، مریم و جهانبخش گنجه، سحر. (1388). رابطه حمایت اجتماعی و سلامت روان در دانشجویان شهرستان خرم‌آباد. فصلنامه علمی-پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی لرستان، شماره جلد12، صص 64-57.
قمری، محمد. (1389). بررسي رابطه دين‌داري و ميزان شادماني در بين دانشجويان به تفكيك جنسيت و وضيعت تأهل. مجله روانشناسی و دین، سال سوم، شماره جلد 3، صص 91-75.
کریمی، یوسف. (1389). روانشناسی شخصیت. انتشارات ویرایش.
گلزاری، محمود. (1389). تأثیر عمره مفرده بر سلامت روان، شادکامی و عمل به باورهای دینی دانشجویان. دو فصلنامه علمی-تخصصی مطالعات اسلام و روانشناسی، سال چهارم، شماره جلد 7، صص 126-111.
گنجی، حمزه. (1391). روانشناسی عمومی. انتشارات سالاوان.
گودرزی، محمدعلی. (در دست چاپ). ساخت و اعتباریابی مقدماتی مقیاس ایمان مذهبی در بین دانشجویان دانشگاه شیراز.
میرشاه جعفری، ابراهیم.، عابدی، محمدرضا و دریکوندی، هدایت الله. (1381). شادمانی و عوامل مؤثر بر آن. نشریه تازه‌های علوم شناختی. سال چهارم، شماره 3، صص 58-50.
میرهاشمیان، حمیرا. (1378). اعتقادات مذهبی در شکل‌گیری منبع کنترل و نیمرخ روانی دانشجویان دانشگاه‌های تهران. نشریه مطالعات معرفتی در دانشگاه اسلامی، شماره جلد 8، صص 80-69.
نادری، فرح و صفوی، سید آسیه. (1390). رابطه سبکهای تفکر و انعطاف‌پذیری کنشی با اختلال در سلامت روان زنان آسیب‌دیده شهر اهواز. فصلنامه یافتههای نو در روانشناسی، شماره جلد 5، صص 126-111.
ناصری، وحید. (1384). اصول سلامت در محیط کار. تهران، انتشارات آسمان.
نجات، حمید و ایروانی، محمود (1378). مفهوم سلامت روان در مکاتب روانشناسی. فصلنامه اصول بهداشت روانی، شماره جلد 1، صص 166-160.
میرشاه جعفری، ابراهیم.، عابدی، محمدرضا.، دریکوندی، هدایت اله. (1381). شادمانی و عوامل مؤثر بر آن. مجله تازه‌های علوم شناختی، شماره جلد 4، صص 58-50.
میلانی فر، بهروز. (1388)، بهداشت روانی. تهران، انتشارات قومس.
یاریاری، فریدون.، مرادی، علیرضا و یحیی زاده، سلیمان. (1386). رابطه‌ی هوش هیجانی و منبع کنترل با سلامت روان‌شناختی در بین دانشجویان دانشگاه مازندران. نشریه مطالعات روان‌شناختی، سال سوم، شماره جلد 1، صص 40-21.
منابع انگلیسی
Abdel-Khalek, M. (2014). Happiness, health and religiosity: significant associations among Lebanese adolescents. Mental Health, Religion & Culture, 17(1): 30-38.
Abdel-Khalek, M. (2007). Religiosity, happiness, health, and psychopathology in a probability sample of Muslim adolescents. Mental Health, Religion & Culture, 10(6): 571-583.
Abdel-Khalek, M. (2013). Religiosity, health and happiness: Significant relations in adolescents from Qatar. Published online Dec, 16, 2013.
Bekker, M. H. J. and Croon, M. A. (2010). The roles of autonomy-connectedness and attachment styles in depression and anxiety. Journal of Social and Personal Relationships, 27.7, 908-923.
Chen, E. (2009). A study on the relation among attachment, perfectionism and mental health of adolescents. Chinese Journal of Clinical Psychology, 17(2): 240-242.
Cirhinlioglu, F. G. and Ozdikmenli-Demir, G. (2012). Religious orientation and its relation to locus of control and depression. Archive for the Psychology of Religions, 34(3), 341-362.
Coursey L. E., Kenworthy, J. B. and Jones, J. R. (2013). A meta-analysis of the relationship between intrinsic religiosity and locus of control. Archive for the Psychology of Religions, 35(3), 347-368.
Currier, J. M., Holland, J. M. and Allen, D. (2012). Attachment and mental health symptoms among U.S. Afghanistan and Iraq veterans seeking health care services. Journal of Traumatic Stress, 25(6), 633-640.
Diener, E., Wolsic, B. and Fujita, F. (1995). Physical attractiveness and subjective well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 69(1), 120-129.
Dozois, D. J. A, & Dobson, K. S, (Eds). (2004). The prevention of anxiety and depression: Theory, research, and practice. Whashington. Dc: American Psychological Association.
Feist, G. J., Bodner, T. E., Jacobs, J. F., Miles, M. and Tan, V. (1995). Integrating top-down and bottom-up structural models of subjective well-being: A longitudinal investigation. Journal of Personality and Social Psychology, 68(1), 138-150.
Flannelly, J. K. and Galek, K. (2010). Religion, Evolution, and Mental Health: Attachment Theory and ETAS Theory. Religion Health, 49, 337-350.
Granqvist, P. and Hagekull, B. (2000). Religiosity, adult attachment, and why "singles" are more religious. International Journal for the Psychology of Religion, 10(2), 111-123.
Janssen, F., Banziger, S., Denzutter, J. and Hutsebaut, D. (2005). Religion and mental health: Aspects of the relation between religious measures and positive and negative mental health. Archive for the Psychology of Religions, 27, 19-44.
Johnstone, B., Yoon, D. P., Cohen, D., Schopp, L. H. and McCormack, G. (2012). Relationships among spirituality, religious practices, personality factors, and health for five different faith traditions. Journal of Religion and Health, 51(4), 1017-1041.
Kashdan TB. (2004). The assessment of subjective well-being (issues raised by the Oxford Happiness Questionnaire). Personality and Individual Differences, 36, 1225-32.
Keller, H. (2013). Attachment and Culture. Cross-Cultural Psychology, 44, 175-194.
Kirkpatrick, L. A.and Shaver, Ph. R. (1992). An attachment-theoretical approach to romantic love and religious belief. Personality and Social Psychology Bulletin 18(3), 266-275.
Linley P. A., Joseph S. (2004). Positive change following trauma and adversity: A review . Journal of Trauma Stress, 17, 11-21.
Maltby J. Day L. (2000). Depressive Symptoms and Religious Orientation: Examining the Relationship Between Religiosity and Depression Within the Context of Oter Correlates of Depression. Personality Individual Differences, 28(2): 383-93.
Meisenhelder, J. B., Schaeffer, N. J., Younger, J. and Lauria, M. (2013). Faith and mental health in an oncology population. Journal of Religion and Health, 52(2), 505-513.
Mookerjee, R. and Beron, K. (2005). Gender, religion and happiness. The Journal of Socio-Economics, 34(5), 674-685.
Murray, C. and Lopez, A. (1997). Alternative projections of mortality and disability by cause 1990-2020: Global Burden of Disease Study. Lancet, 349: 1498-1504.
Murray, C. and Lopez, A. (1996). Global Burden of Disease: A comprehensive assessment of mortality and disability from diseases, injuries, and risk factors in 1990 and projected to 2020. Geneva: WHO.
Natvig G. K., Albrektsen G., Qvarnstrom U.( 2003). Associations between psychosocial factors and happiness among school adolescents. International Journal of Nusrsing Practice, 9 (3), 75-166.
Noorbala A. A., Bagheri Yazdi S. A., Yasami M. T., Mohammad, K. (2004). Mental health survey of the adult population in Iran. British Journal of Psychiatry, 184, 70-73.
O'Connor, D. B., Cobb, J. and O'Connor, R. C. (2003) Religiosity, stress and psychological distress: No evidence for an association among undergraduate students. Personality & Individual Differences, 34(2): 211-217.
Pernegar, T. V., Hudelson, P. M., Bovier, P. A. (2004). Health and happiness in young Swiss adults. Quality of Life Research: An International Journal of Quality of Life Aspects of Treatment, Care & Rehabilitation, 13.1, 171-178.
Raque-Bogdan, T. L., Ericson, S. K., Jackson, J., Martin, H. M., and Bryan, N. (2011). Counseling Psychology, 58(2): 272-278.
Rastegar, M., and Heidari, N. (2013). The Relationship between Locus of Control, Test Anxiety, and Religious Orientation among Iranian EFL Students. Open Journal of Modern Linguistics, 3(1): 73-78.
Ratter, J.B. (1966). Generalized expectancies for internal versus external control of reinforcement. Psychological monographs: General and Applied, 80: 1-28.
Rosmarin, D. H., Pargament, K. I. and Mahoney, A. (2009) The role of religiousness in anxiety, depression, and happiness in a Jewish community sample: A preliminary investigation. Mental Health, Religion & Culture, 12(2), 97-113.
Ryan, E. M., and Francis, J. A. (2012). Locus of Control Beliefs Mediate the Relationship Between Religious Functioning and Psychological Health. Religion Health, 51, 774-785.
Rippentrop, A., Altmaaier, M., Chen, J., Found, M. and Keffala, J. (2005). The Relationship between religion/spirituality and physical health, mental health, and pain in a chronic pain population. Pain, 116, 311-321.
Roberts JE, Gotlib IH, Kassel JD. (1996). Adult attachment security and symptoms of depression: The mediating roles of dysfunctional attitudes and low self-esteem. Journal of Personality and Social Psychology Bulletin, 59, 981-6.
Sahraian, A., Gholami, A., Javadpour, A. and Omidvar, B. (2013). Association between religiosity and happiness among a group of Muslim undergraduate students. Journal of Religion and Health, 52(2), 450-453.
Schimmel, J. (2009). Development as happiness: the subjective perception of happiness and UNDP's analysis of poverty, wealth and development. Journal of Happiness Studies, 10(1), 93-111.
Shaver, P. R., Schachner, D. A., & Mikulincer, M. (2005). Attachment style, excessive reassurance seeking, relationship processes, and depression. Personality and Social Psychology Bulletin, 31, 343-359.
Snoep, L. (2008). Religiousness and happiness in three nations: A research note. Journal of Happiness Studies, 9.2, 207-211.
Synder, D. K., Simpson, J. A. & Hughes, J. N. (2006). Emotion regulation in families: Pathway to dysfunction and health. Whashington, DC: American Psychological Association.
WHO. (2013). Mental health: a state of well-being. Available from: http://www.who.int/features/factfiles/mental_health/en. Accessed February 5,2014
Wikipedia. (?).Mental health. Available from: http://en.wikipedia.org/wiki/Mental_health . Accessed June, 24, 2014.
Abstract
Assessment of a model for prediction of students' mental health based on religious faith mediated by happiness, ambivalent attachment style and locus of control
By
Sara Kamjou
The present study was designed to examine the student's mental health predication model based on religious faith mediated by happiness, ambivalent attachment style and locus of control. The method of study was correlational. The statistical population included all students of the Shiraz University in the academic year of 2013-2014. The sample included 240 students selected by convenience sampling method. Measures included the General Health Questionnaire (GHQ-28), the Religious Faith Scale, the Oxford Happiness Scale, the Collins and Read Attachment Scale, and the Rotter’s Locus of Control Scale. The data were analyzed by multiple regression, path analysis and structural equation modeling methods. Results indicated that religious faith and ambivalent attachment style were inversely correlated, but the the mediating role of ambivalent attachment was not confirmed in the model. The modified model confirmed the mediating role of happiness between religious faith and mental health. Therefore, those components of faith that lead to happiness might be a protective marker for mental health.
Key words: Mental Health, Religious Faith, Happiness, Ambivalent Attachment Style, Locus of Control
Shiraz University
Faculty of Education & Psychology
M. A. Thesis in
Clinical Psychology
ASSESSMENT OF A MODEL FOR PREDICTION OF STUDENT'S MENTAL HEALTH BASED ON RELIGIOUS FAITH MEDIATED BY HAPPINESS, AMBIVALENT ATTACHMENT STYLE AND LOCUS OF CONTROL
By
Sara Kamjou
Supervised by
Dr. M. A. Goodarzi
September 2014
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
قیمت: 49٬000 تومان
